روزی نیست که جهان، خود را با یک رخداد امنیت سایبری مواجه نبیند، ولیکن تاکنون جهان نتوانسته به یک کنوانسیون جامع و مورد اجماع دست یابد.

روزی نیست که جهان، خود را با یک رخداد امنیت سایبری مواجه نبیند. حملات سایبری، سرقت داده‌ها، نفوذ به سیستم‌های حیاتی و سایر تهدیدات سایبری، ضرورت ایجاد یک چارچوب حقوقی بین‌المللی برای مقابله با این تهدیدات را بیش‌ازپیش آشکار ساخته است. ولیکن جهان تاکنون نتوانسته به یک کنوانسیون جامع و مورد اجماع دست یابد.

اگر بخواهیم خیلی مختصر این موضوع را بررسی می‌کنیم؛ این دلایل را می‌توان برشمرد:

پیچیدگی و پویایی فضای سایبری

• تکنولوژی‌های نوظهور: سرعت بالای تغییرات فناوری در حوزه سایبر، تدوین قوانین ثابت و همیشگی را دشوار می‌کند. آنچه امروز قانونی است ممکن است فردا منسوخ شود یا تهدید جدیدی ایجاد کند.
  تعاریف مبهم: بسیاری از مفاهیم در فضای سایبری همچون حمله سایبری، جاسوسی سایبری و جنگ سایبری تعاریف دقیقی ندارند و این امر به ایجاد اختلاف‌نظر در تفسیر قوانین منجر می‌شود.
  ماهیت غیرمتمرکز اینترنت: برخلاف دولت‌ها که دارای مرزهای مشخص هستند، فضای سایبری مرزهای مشخصی ندارد و همین امر باعث پیچیدگی در تنظیم مقررات می‌شود.

• منافع متفاوت: کشورها منافع متفاوتی در فضای سایبری دارند. برخی کشورها از فضای سایبری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی استفاده می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر آن را به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی و نظامی می‌بینند.
  تفاوت در سطح توسعه: اختلاف در سطح توسعه فناوری و زیرساخت‌های سایبری بین کشورها باعث می‌شود که برخی از کشورها به قوانین سختگیرانه‌تر و برخی دیگر به قوانین منعطف‌تر تمایل داشته باشند.
  مسائل مربوط به حاکمیت: برخی کشورها نگران هستند که قوانین بین‌المللی در حوزه سایبری به حاکمیت ملی آن‌ها لطمه بزند.

• شناسایی عاملان حملات: تعیین هویت عاملان حملات سایبری و جمع‌آوری شواهد دیجیتال بسیار دشوار است.
  تعریف جرم سایبری: تعیین دقیق جرائم سایبری و مجازات‌های مناسب برای آن‌ها، همچنان یکی از چالش‌های اصلی در این حوزه است.
  
  با وجود این مشکلات؛ جامعه جهانی در مقاطعی تلاش کرده است که کنوانسیون‌هایی را با هدف تنظیم فعالیت‌ها در فضای سایبری و مقابله با جرائم سایبری تدوین نماید. کنوانسیون‌های بین‌المللی در حوزه امنیت سایبری نقش مهمی در ایجاد یک چارچوب قانونی مشترک بین کشورها ایفا می‌کنند. این کنوانسیون‌ها با تعیین استانداردهای مشترک برای جرائم سایبری، همکاری بین‌المللی در مبارزه با این جرائم را تسهیل کرده و به ایجاد یک فضای سایبری امن‌تر کمک می‌کنند. همچنین، این کنوانسیون‌ها با تعریف حقوق و تکالیف دولت‌ها و افراد در فضای سایبری، به کاهش ابهامات و افزایش پیش‌بینی‌پذیری در این حوزه کمک می‌کنند.

• تعریف جرائم سایبری: کنوانسیون بوداپست، طیف گسترده‌ای از جرائم سایبری را تعریف می‌کند. ازجمله این جرائم می‌توان به دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های کامپیوتری، تقلب رایانه‌ای، تولید و انتشار محتوای مخرب، و کودک‌آزاری آنلاین اشاره کرد.
  همکاری بین‌المللی: این کنوانسیون بر اهمیت همکاری بین‌المللی در مبارزه با جرائم سایبری تأکید ویژه‌ای دارد. سازوکارهایی مانند استرداد مجرمان، کمک‌های حقوقی متقابل و تبادل اطلاعات برای تسهیل این همکاری در نظر گرفته‌شده است.
  
  اهمیت کنوانسیون بوداپست
  چارچوب حقوقی مشترک: کنوانسیون بوداپست با ایجاد یک چارچوب حقوقی مشترک، به کاهش اختلافات بین کشورها درزمینه مقابله با جرائم سایبری کمک کرده است.

• ارتقای همکاری بین‌المللی: این کنوانسیون با ایجاد سازوکارهای همکاری بین‌المللی، به کشورها کمک می‌کند تا به‌صورت مشترک با تهدیدات سایبری مقابله کنند.
  بازدارندگی: کنوانسیون بوداپست با تعیین مجازات‌های مناسب برای جرائم سایبری، به‌عنوان یک عامل بازدارنده عمل می‌کند.
  بنیان برای توسعه قوانین ملی: بسیاری از کشورها با الهام از کنوانسیون بوداپست، قوانین ملی خود را در حوزه امنیت سایبری اصلاح و تکمیل کرده‌اند. 
   

• جامعیت: این دستورالعمل به‌صورت جامع به ابعاد مختلف حقوق بین‌الملل سایبری پرداخته و به‌عنوان یک مرجع کامل برای محققان، سیاست‌گذاران و قضات در این حوزه مورداستفاده قرار می‌گیرد.
  تأثیرگذاری: دستورالعمل تالین بر توسعه قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی در حوزه امنیت سایبری تأثیرگذار بوده و به‌عنوان یک منبع معتبر در محاکم و دادگاه‌ها مورد استناد قرار می‌گیرد.
  توجه به ابعاد فنی: این دستورالعمل با همکاری کارشناسان حقوقی و فنی تهیه‌شده و به همین دلیل به ابعاد فنی و تکنولوژیکی عملیات سایبری نیز توجه ویژه‌ای دارد.

• تعریف مشترک از جرائم سایبری: با ارائه یک تعریف مشترک و جامع از جرائم سایبری، همکاری بین‌المللی در مبارزه با این جرائم را تسهیل کند.
  هماهنگی قوانین ملی: به کشورها کمک کند تا قوانین ملی خود را با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ کنند و از بروز شکاف‌های قانونی جلوگیری کنند.
  تقویت همکاری بین‌المللی: با ایجاد سازوکارهای همکاری بین‌المللی، به تبادل اطلاعات، استرداد مجرمان و ارائه کمک‌های حقوقی متقابل کمک کند.
  ایجاد بازدارندگی: با تعیین مجازات‌های مناسب برای جرائم سایبری، به‌عنوان یک عامل بازدارنده عمل کند.

• تبادل‌نظر کارشناسی: این گروه فضایی را برای کارشناسان حقوقی، فنی، دولتی و بخش خصوصی فراهم می‌کند تا در مورد مسائل پیچیده و چالش‌برانگیز حوزه سایبر به تبادل‌نظر بپردازند.
  ایجاد اجماع: این گروه تلاش می‌کند تا با ایجاد گفت‌وگو و تبادل‌نظر، به اجماع در مورد مفاهیم، اصطلاحات و اصول حقوقی موردنیاز برای تدوین کنوانسیون دست یابد.
  تهیه پیش‌نویس‌ها: این گروه پیش‌نویس‌های اولیه کنوانسیون را تهیه‌کرده و آن‌ها را برای بررسی و اصلاح به اعضای کمیسیون حقوق بین‌الملل ارائه می‌دهد.
  ارتباط با سایر نهادها: این گروه با سایر نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای که در حوزه امنیت سایبری فعالیت می‌کنند، همکاری نزدیکی دارد تا اطمینان حاصل شود که کنوانسیون تدوین‌شده با سایر قوانین و استانداردهای بین‌المللی سازگاری دارد.