میزگرد بررسی «چالش‌های رایانش ابری در ایران» جمعه شب ۲۷ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ در کلاب‌هاوس برگزار شد.

میزگرد بررسی «چالش‌های رایانش ابری در ایران» جمعه شب ۲۷ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ در کلاب‌هاوس برگزار شد.

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، افتانا، میزگرد بررسی «چالش‌های رایانش ابری در ایران» را با همکاری مهندس علی کیایی‌فر، مدیر توسعه محصول مدبران و مسئول کانال تلگرامی پینگ (PingChannel@)، جمعه شب ۲۷ فروردین‌ماه ۱۴۰۰ در کلاب‌هاوس برگزار کرد.

در این میزگرد چالش‌های موجود در رایانش ابری کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت. آنچه در ادامه می‌خوانید گوشه‌ای از تراوش افکار، اندیشه‌ها، نگرانی‌ها، دغدغه‌ها و تجربیات تعدادی از متخصصان و کارشناسان کشورمان است که در این میزگرد با یکدیگر در میان گذاشتند.

مهندس علی کیایی‌فر، مدیر توسعه محصول مدبران: از حدود ۱۰-۱۲ سال پیش کلاود کامپیوتینگ (رایانش ابری) در دنیا رایج شد و شرکت‌های آمازون و گوگل از پیشگامان آن بودند. دنیا به سمت رایانش ابری رفت و این مقوله تحت دو عنوان در دو مبحث مطرح شد؛ پرایویت‌کلاودها و و پابلیک‌کلاودها. این فناوری ابتدا در ایران جدی گرفته نشد. پس از آن دکتر جوان جامعه یارانش ابری ایران راه‌اندازی کردند و سمینارها و تلاش‌های زیادی از طریق این جامعه برای فرهنگ‌سازی رایانش ابری انجام شد. تا اینکه تقریبا از چند سال قبل بحث‌ها در این مورد جدی شد و شرکت‌ها یکی‌یکی به این موضوع ورود کردند و نام‌هایی در این حوزه بزرگ و بزرگ‌تر شد . اکنون شرکت‌هایی داریم که کلاود را درکشور پیاده‌سازی کردند. هم‌زمان با این پیشرفت، ما اکنون در حوزه رایانش چالش‌های زیادی نیز در کشور داریم.

از دیدگاه مشتریان فعال در حوزه رایانش، مشکلات عدیده‌ای وجود دارد. وقتی رایانش ابری شکل گرفت خیلی از شرکت‌های خصوصی ایرانی از سرویس‌های ارائه‌شده توسط شرکت‌های خارجی استفاده کردند، اما بعد موضوع تحریم‌ها پیش آمد که در مواردی تمام دارایی‌هایی اطلاعاتی آنها را مخاطره می‌انداخت. در آبان‌ماه ۱۳۹۸ با قطعی ۱۰‌روزه اینترنت، تمام سرویس‌های شرکت‌های زیادی که روی سرویس‌های ابری ارائه سرویس می‌کردند و مشتری سرویس خارجی بودند، قطع شد و این اتفاق تاثیر بسیار بدی روی شرکت‌هایی گذاشت که سرورهای خارج کشور داشتند یا سرویس‌هایشان وابسته به سرویس خارجی بود. از آن موقع، بسیاری از سازمان‌ها به این نتیجه رسیدند که نباید روی ابرهای خارجی سرمایه‌گذاری کنند چون امکان قطعی اینترنت دوباره وجود دارد و باز دچار بحران می‌شوند.
لذا شرکت‌های ایرانی ارائه‌دهنده سرویس ابری با شرکت‌هایی که در کشور فعال هستند وارد مذاکره شدند و در همان مقطع، رشد عجیبی برای شرکت‌های ابری داخلی اتفاق افتاد. موضوعی که پیش آمد این بود که این شرکت‌ها بدون اینکه به بلوغ رسیده‌باشند شاهد این رشد بودند و اتفاقی که اواخر سال گذشته برای ابرآروان افتاد می‌تواند نمونه‌ای برای همین موضوع باشد. اتفاقات مشابه آنچه که بر سر ابر آروان آمد باعث می‌شود که در ذهن مشتری که از این سرویس‌های ابری استفاده می‌کند نگرانی ایجاد شود که بحث استانداردهای موجود در سرویس‌های ابری ارائه‌شده در کشور را حائز اهمیت می‌کند. اینکه گارانتی سرویس و خسارتی که به مشتری تحمیل می‌شود از نظر حقوقی باید توسط چه جایی جبران شود و مسائلی از این دست وجود دارند که سعی می‌کنیم در این جلسه وارد جزییات آنها بشویم.

ما از دوستان‌مان در ابر آروان دعوت کردیم که به این جلسه تشریف بیاورند، اما اعلام کردند که همچنان درگیر رفع بحران هستند و هنوز مشکلات برطرف نشده و حضور خود را در چنین نشستی به یک موقعیت مناسبت‌تر موکول کردند که ما از این موضوع استقبال می کنیم. چون ممکن است در این گپ‌وگفت اسم‌شان برده شود، بسیار مایه خرسندی بود که حضور می‌داشتند تا به سوالات احتمالی مطرح‌شده پاسخ بدهند. قطعا بحثی که امروز اینجا آغاز می‌‌کنیم به سرانجام نخواهد رسید، ولی امیدواریم بتوانیم این بحث را در جلسات آتی ادامه دهیم.

در آغاز از دکتر جوان می‌خواهم که صحبت را در مورد چالش‌های رایانش ابری شروع کند.

دکتر مرتضی جوان، موسس جامعه آزاد رایانش ابری ایران: یکی از مسائلی که ما با آن مواجه بوده‌ایم فرهنگ‌سازی رایانش ابری بوده‌است. ما از ابتدا ساختار رسمی به تشکیلات جامعه آزاد رایانش ابری ندادیم تا بتوانیم در مقوله فرهنگ‌سازی و فناوری رایانش ابری قدم‌های بیشتری برداریم. امروز خوشبختانه نگاه به این فناوری بهتر شده و جایگاه بهتری پیدا کرده است. امروز شاهدیم هر مجموعه‌ای که می‌خواهد سرویسی ارائه دهد و وارد کار شود از همان ابتدا به دنبال این است که سرویس رایانش ابری خود را از کجا بگیرد که بهترین کیفیت را دریافت کند.

وقتی کسی به دنبال سرویس ابری است این بحث را به میان می‌آوردکه ما هنوز سرویسی در سطح آمازون و یا گوگل در کشور نداریم و خود همین گفتمان نشان‌گر این است که تقاضای بسیاری برای رایانش ابری درکشور داریم که در داخل به ‌آن پاسخ داده نمی‌شود و سطح استانداردهای سرویس هایی که اکنون ارائه می‌شود طبق گزارش سال گذشته انجمن که روی وب‌سایت ما نیز قرار دارد و حاصل پایش مداوم و مستمر ما در این فضا است هنوز کافی نیست. ما پایشی را انجام دادیم که پروایدرها چه سطحی از استاندارد‌های اولیه را رعایت می‌کنند، البته تعداد استاندارهای حوزه رایانش اکنون خیلی زیاد شده، ولی بلوغ ما در حدی نیست که این استانداردها را داشته باشیم. ما در حوزه تقاضا شاهد عطش زیاد هستیم و وقتی اتفاق امنیتی برای یک شرکت بزرگ ابری درکشور می‌افتد شرکت‌ها به واسطه اینکه به‌آسانی جایگزین داخلی در همان حد و اندازه پیدا نمی‌کنند به ابرهای خارجی مهاجرت می‌کنند. به دلیل عدم اعتماد به مراکز داده داخل و هم بی‌اعتمادی به توسعه‌دهنده‌ها. اگرچه ما در کشور ابر زیاد داریم و چیزی بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ سرویس را در کشور شناسایی کرده‌ایم، اما چیزی که بتوانیم به عنوان برند از آن یاد کنیم انگشت‌شمار است و از آن طرف هم رعایت استانداردها و سازوکاری که مردم به آن اعتماد کنند،کافی نیست.

مهندس کیایی‌فر: آقای استاد احمد دیدگاه‌تان را درباره چالش‌های مشتریان وابسته به رایانش ابری کشور با ما درمیان بگذارید.

مهندس امیر استاد احمد، مشاور زیرساخت پروژه‌های استارتاپی: قبل از ورود به رایانش ابری، زمانی که استفاده از دیتاسنترها را در کشور شروع کردیم مشکلات زیادی را در این زمینه داشتیم. مثلا سال ۸۶-۸۷ می‌خواستیم یک سرویسی را برای پخش زنده در مراسمی ارائه دهیم که مجبور شدیم ۱۰ سرور از خارج ایران استفاده کنیم. به مرور سرویس‌ها بسیار بهتر شد و اکنون اگر سرویس‌دهنده بزرگی بخواهد به ایرانیان ارائه سرویس دهد به سراغ دیتاسنترهای ایرانی می‌رود.

فعالیت در حوزه رایانش ابری درکشور ، کار بسیار بزرگی است و دوستانی مثل ابر آروان که وارد این حوزه شدند با وجود اینکه می‌دانستند چالش‌های بسیار زیادی پیش رو دارند، کار بسیار بزرگی انجام داده‌اند و مطمئنا تا چند سال آینده این سرویس‌ها هم به بلوغ می‌رسند و مشتریان هم ترجیح می دهند این سرویس‌ها از سرویس‌دهنده ایرانی بگیرند و استفاده کنند تا از بند مشکلاتی که افراد کاربر سرویس‌های خارجی همیشه درگیر آن هستند رها شوند؛ از موضوع پرداخت‌ها گرفته تا مشکلات دسترسی، سرعت پایین، عواقب تحریم و غیره.

اما برای اینکه یک سرویس ابری داخلی بتواند مورد اقبال مشتری قرار گیرد باید فیچرهاف خدمات و محدودیت های خود را برای مشتریان شفاف کند. برای داشتن ارتباط مستمر با مشتری هدف، می‌تواند از ابزارهایی مثل وبلاگ استفاده کند و در این قالب مشتری از تکنولوژی‌هایی که استفاده می‌کند و خدماتی که ارائه می‌دهد آگاه نگه دارد. تا زمانی که سرویس ابری با ابزارهای مورد نیاز مشتریان تکمیل نشودو اطمینان فنی و امنیتی وجود نداشته باشد استقبال مشتری زیاد نخواهدشد. در کنار این مسائل؛ همه ما باید از سرویس‌هایی که وجود دارند با تمام نواقصی که دارند حمایت کنیم و در آینده نقش پررنگ و اثرگذاری همین شرکت‌هایی که امروز هستند و اتفاقات سختی را هم تجربه می‌کنند، خواهیم دید.

مهندس کیایی‌فر: کاهش هزینه‌ها بر بستر رایانش ابری یکی از دلایلی است که مشتریان را به سمت آن جذب می‌کند. اما گویا این مقرون‌به‌صرفه ‌بودن در کشور ما چندان مشهود نیست. آقای غفاری‌نژاد، ارزیابی شما به عنوان یک مدیر فنی از این موضوع چیست؟

مهندس غفاری، مدیر فنی فیلم‌نت: در ایران هنوز استفاده از خدمات رایانش ابری، سودی برای استارتاپ‌های کشور ندارد. سرویس‌های داخل ایران شاید همچنان برای استارتاپ‌های کوچک مفید باشند و کاری کنند که در منابع انسانی و موارد دیگر برای‌شان به‌صرفه باشد، اما فکر می‌کنم برای استارتاپ‌های بزرگ و متوسط اثربخشی لازم را ندارد. نقطه مشترک در خیلی از سازمان‌های پرترافیک، منابع انسانی است که حتما سرویس‌های رایانش می‌توانند خیلی در این موردکمک کنند اما سرویس‌های ابری ایرانی همچنان اثری بر این موضوع ندارد.

قاعدتا باید این موضوع آموزش دادن نیروهای متخصص را جدی بگیریم. تصورم این است که هزینه بسیار زیاد، باعث می شود که به سراغ این سرویس‌ها نروند و ترجیح می‌دهند هزینه‌شان را به سخت‌افزاری بدهند که برای خودشان می‌ماند تا اینکه همان هزینه را به یک سرویس بدهند.

گاهی هم خودمان به برخی موضوعات دامن می‌زنیم واگر اتفاقی می‌افتد نباید آن را بیش از حد بزرگ کنیم و تاثیر منفی آن را در اجتماع کمتر کنیم و نه بیشتر.

مهندس کیایی‌فر: آقای توکلی دیدگاه مشتری از نظر فنی در برابر اتفاقاتی که برای یک شرکت رایانش ابری بزرگ مثل ابر آروان می‌افتد، این حوزه را به کدام سمت می‌برد؟

مهندس توکلی، مشاور و مجری مجازی‌سازی و رایانش ابری: بی‌اعتمادی که در این حوزه شکل می‌گیرد باعث می‌شود که مشتری ترجیح ‌دهد سرورها و زیرساخت‌های خود را بنا کند. چون کلا اعتماد به حوزه رایانش ابری کشور در او کمرنگ می‌شود. کم‌تجربه‌گی و زمان‌بری برگرداندن سرویس‌ها در این اتفاق همه زیرساخت‌های ابری را هم زیر سوال برد.
مشکلی که خود من هم همیشه کلا با سرویس‌های ابری دارم این است که ما زیرساخت‌های مخابراتی‌مان دچار مشکل است و البته با ایجاد اینترانت شاید کمی این مشکلات حل شده باشد، ولی همیشه این مشکل را داشته‌ایم که ارتباطات بین ساختارها به دشواری برقرار می‌شود. با این وصف کلا الان اعتماد زیادی به سرویس‌های رایانش ابری در ایران نیست که این موضوع صدمات زیادی به این سرویس‌های می‌زند.

اینکه هر کسی برود برای خود دیتاسنتری بسازد و سرویس‌های خود را روی آن ارائه دهد شاید خیلی معقول نباشد و در دیدگاه جهانی درست به نظر نیاید، اما در این برهه از زمان و با بی‌اعتمادی ایجادشده چاره‌ای برایشان باقی نمانده‌است.



ادامه دارد...