یکی از مهم‌ترین مشکلات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای سازمان این است که تاکنون توفیق چندانی در متقاعد کردن دولت‌مردان برای درک اهمیت صنعت آی تی در کشور نداشته است.

یکی از مهم‌ترین مشکلات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای سازمان این است که تاکنون توفیق چندانی در متقاعد کردن دولت‌مردان برای درک اهمیت صنعت آی تی در کشور نداشته است.

به گزارش افتانا (پایگاه خبری امنیت فناوری اطلاعات)، میزگرد سه جانبه‌ای که قرار بود با حضور پرویز رحمتی کامل شود تا روسای سازمان نظام صنفی کشور را در سه دوره گذشته و با هم در یک قاب داشته باشیم، بی حضور او برگزار شد. امیرحسین سعیدی نائینی، اولین رئیس سازمان نصر کشور و مدیرعامل شرکت گام الکترونیک که همواره و بدون هیچ نرمشی از سازمان در همه ادوار آن دفاع می کند و کاظم آیت اللهی، رئیس سومین دوره سازمان نصر کشور و مدیرعامل شرکت انفورماتیک سیستم آوران که سنت شکنانه در سومین دوره توانست رییسی خارج از جغرافیای پایتخت باشد، در این میزگرد با ما گفتگو کردند. البته بخش مهمی از این گفتگو قابلیت انتشار ندارد و جهت ثبت در تاریخ گفته و ضبط شد. 

اساسا فلسفه شکل‌گیری نهادی چون سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به خلایی که در این زمینه برای بیان و پیگیری مطالبات وجود داشت، برمی‌گردد. در این نشست آیت‌اللهی کارایی نهادهای مردمی را منوط به میزان قدرت و توجه اجتماعی و یا پشتوانه اجتماعی دانست و متذکر شد اگر نهادی می‌خواهد نقطه تعامل و رابط میان دولت و بخش خصوصی باشد، ضروری است که نقش رگولاتوری خود را به درستی ایفا کند. ایفای این دو نقش بستگی به پشتوانه اجتماعی و قانونی دارد. 

در آسیب شناسی عملکرد این نهاد، پرسش بنیادینی مطرح است که چرا با وجود این که سازمان مبتنی بر مصوبه مجلس شورای اسلامی و در واقع با یک پشتوانه قوی قانونی تشکیل شده اما هنوز به جایگاه مطلوب دست نیافته است. در پاسخ به این پرسش سعیدی و آیت‌اللهی، هر دو قایل به اهمیت نقش دولت در این میان بودند. در حقیقت اعتقاد بر این بود که اگر دولت اراده کافی برای اداره سازمان مردم‌نهاد را نداشته باشد، طبعا سازمان نیز نمی‌تواند به نتیجه مطلوب برسد. آیت اللهی خاطرنشان کرد که یکی از مهم‌ترین مشکلات در این زمینه این است که نیاز به فناوری آی‌تی هنوز در جامعه ما ملموس نیست و رشد سواد اجتماعی در این زمینه بسیار پایین است و در ادامه گفت: به عقیده من عمده‌ترین ضعفی که می‌توانیم برای سازمان قایل شویم این است که توفیق چندانی در متقاعد کردن دولتمردان برای درک اهمیت صنعت آی‌تی در کشور نداشته است. 

البته سعیدی معتقد بود که این امر نه در توان سازمان است و نه جزء شرح وظایف این سازمان و ابراز داشت: آی‌سی‌تی در تمامی شئون جامعه تاثیر‌گذار است. بنابرابن محدود کردن پیشرفت‌های صنعتی مانند آی‌سی‌تی به قدرتی خاص، حتی قدرت دولتی در واقع تحقیر آن صنعت است. اصولا توسعه آی‌سی‌تی در کشورها، نیازمند عزم ملی و حرکت اجتماعی است. یک سوی این حرکت اجتماعی، دولت قرار دارد و سوی دیگر آن ملت. در مقابل چنین توسعه‌ای بخش‌های مختلف اقتصادی، دولتی و ... کشور، واکنش‌های گوناگونی از خود نشان می‌دهند. در پاسخ به این پرسش که سازمان نظام صنفی چه روشی را باید پیش بگیرد تا بتواند مشاور قوه مجریه، قوه قضاییه، مجلس و یا حتی حاکمیت شود، آیت اللهی گفت: با توجه به کل توانی که در اختیار سازمان قرار گرفته به عقیده من تا کنون سازمان بسیار خوب پیش رفته و فضای رو به رشدی بوده است و بررسی عملکرد سازمان باید مستقل از سایر مباحث صورت گیرد. فرض می‌کنیم که سازمان به درجه‌ای از رشد دست یافته است، حال چگونه می‌تواند به شرایط مطلوب برسد. این امر به تنهایی و مجزا قابل بررسی نیست و سایر عوامل اجتماعی را نیز باید مدنظر قرار داد. سعیدی نیز در این مورد نظری مشابه داشت و بر لزوم وسیع‌تر کردن نگاه‌ها نسبت به این نهاد تاکید کرد و از نقش روشن‌گری این سازمان و وظیفه شفاف‌سازی به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد سخن گفت. 

در این نشست صحبت‌هایی درباره نقش برخی افراد و گروه‌های احتمالا نامتخصص در سیاست‌گذاری‌های این صنعت نیز به میان آمد و اعتقاد بر این بود که باید شایسته‌سالاری، محور تصمیم‌گیری‌ها در سازمان باشد و در حوزه‌های تخصصی چون صنعت آی‌تی که نیاز به دانش خاصی نیز دارد، تنها افراد متخصص تصمیم‌گیری‌های کلان را صورت دهند. 

در پایان سعیدی ابراز امیدواری کرد که موافقت گروهی در حاکمیت با خواست و مطالبه مردم می‌تواند یک فرصت به حساب بیاید که باید به آن کمک شود و فرهنگ‌سازی را بهترین روش در راستای رسیدن به نتیجه مطلوب دانست. 

آنچه می خوانید چکیده‌ای از گپ و گفت ماست که امیدواریم خوانندگان از بین سطور، به مقصود اصلی دست یابند.

دغدغه بنیادین شکل‌گیری سازمان نظام صنفی چه بود؟ 

سعیدی: اساسا هر مجموعه‌ای نیازمند سازمانی است که به عنوان نماینده، خواسته هایش را مطرح کند و این نهاد مردمی، رابط اطلاعاتی میان بخش خصوصی و دولتی است و هرگونه حرکت جمعی که در راستای منافع صنفی باشد از طریق آن پیگیری می‌شود.

آقای آیت‌اللهی، شما در انجمن، کمیته سخت‌افزار را سرپرستی می‌کردید. به نظر شما فضای آن کمیته به میزان لازم کفایت نمی‌کرد که به این نتیجه رسیدید تا سازمان نظام صنفی به جای آن تشکیل شود؟ 

آیت اللهی: کارایی نهاد‌های مردمی به میزان قدرت و توجه اجتماعی و یا پشتوانه اجتماعی بستگی دارد و اگر نهادی می‌خواهد نقطه تعامل و رابط میان دولت و بخش خصوصی باشد، ضروری است که نقش رگولاتوری خود را به درستی ایفا کند و این منوط به پشتوانه اجتماعی و قانونی است. 

بنابراین تشکیل سازمان نظام صنفی مستند به قانون مصوب مجلس که آن را به عنوان نقطه تعامل بخش خصوصی و بخش دولتی بشناسد، به عنوان ضرورت تقویت این پشتوانه‌های اجتماعی و قانونی شکل گرفت و از زمان شکل‌گیری سازمان این بحث مطرح بود که بتوانیم عارضه‌هایی را که در آیین‌نامه‌ها و اساس‌نامه سازمان وجود دارد بررسی و راه‌های رفع آن‌ها را بیابیم تا سازمان قوی‌تری داشته باشیم.

سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ظاهرا جزء سه نظام صنفی است که ریاست جمهوری حکم آن‌ها را می‌دهد. اما در عمل این سازمان در مقابل دو سازمان دیگر، جایگاه و توان عملیاتی مقابله را پیدا نکرده است. مشکل کجاست و چرا سازمان نظام صنفی ما هنوز جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است؟ 

سعیدی: هر صنفی در جامعه نقش به خصوصی دارد. درست است که صنف ما به نسبت نقش حساس‌تر و مترقی‌تری دارد اما از لحاظ سابقه تاریخی هر صنف باید سیر تکامل خود را طی کند و این سیر تکامل مراحل مختلفی دارد و ما در مراحل اولیه آن قرار داریم. نهاد مردمی زمانی قدرت می‌یابد که به فلسفه وجودی‌اش احترام گذاشته شود.

آقای سعیدی، ظاهرا شما نقش دولت را در این زمینه بسیار پر‌رنگ می‌دانید. 

سعیدی: در واقع ارتباطی به نقش پر‌رنگ یا کم‌رنگ دولت ندارد. من معتقدم که اگر دولت برای اداره نهاد مردمی اراده نداشته باشد نهاد مردمی نیز نمی‌تواند به نتیجه مطلوب برسد.

آقای آیت‌اللهی شما معتقدید که دولت مقصر عدم رسیدن سازمان نظام صنفی به جایگاهی مناسب است؟ 

آیت اللهی: به اعتقاد من در بلوغ یک صنف عوامل بسیاری موثرند. یکی از مشکلات جامعه ما، عدم درک نیاز به فناوری آی‌تی است. این نیاز برای جامعه ما ملموس نیست. در این میان سازمان نظام صنفی اگر با حکم ریاست جمهوری تشکیل می‌شود، این صرفا بدین معناست که مجموعه حاکمیت قوام و بقای آن را قبول دارند. 

عمده‌ترین ضعفی که می‌توانیم برای سازمان برشمریم این است که توفیق چندانی در متقاعد کردن دولتمردان برای درک اهمیت صنعت آی‌تی در کشور نداشته است.

این‌جا از وظیفه صحبت شد. طبیعتا می‌دانیم که سازمان صنفی وظیفه آموزش دولت را ندارد اما در سازمان نظام صنفی، بخش عمده‌ای از فرآیند‌ها به سمت دولت می‌روند، چرا‌که اقتصاد ما اساسا دولتی است. اما این دولت دانشی ندارد که سازمان و فلسفه وجودی آن را جدی تلقی کند. بنابراین سازمان ناچار است که دولت را در این زمینه آموزش دهد. 

آیت‌اللهی: در طول این سال‌ها شاهد یک‌سری ‌موازی‌کاری‌ها بودیم. در واقع به جای پرداختن به سازمان اصلی به نهادسازی‌های پیرامونی پرداخته شده است. 

سعیدی: این نگاهی که شما به آی‌سی‌تی دارید اساسا نگاه درستی نیست. آی‌سی‌تی در تمامی شئون جامعه تاثیر‌گذار است. بنابرابن محدود کردن پیشرفت‌های صنعتی مانند آی‌سی‌تی به قدرتی خاص حتی قدرت دولتی در واقع تحقیر آن صنعت است. 

اصولا توسعه آی‌سی‌تی در کشورها، نیازمند یک عزم ملی و یک حرکت اجتماعی است. یک سوی این حرکت اجتماعی دولت قرار دارد و سوی دیگر آن ملت. حال در مقابل چنین توسعه‌ای بخش‌های مختلف اقتصادی، دولتی و ... کشور، واکنش‌های گوناگونی از خود نشان می‌دهند.

سازمان نظام صنفی باید چه روشی را پیش بگیرد تا بتواند مشاور قوه مجریه، قوه قضاییه، مجلس و یا حتی حاکمیت شود و در واقع چگونه می‌توان به این جایگاه دست یافت؟ 

آیت‌اللهی: ابتدا به مسیری که سازمان تا کنون طی کرده نگاهی می‌اندازیم. زمانی که می‌خواهیم عملکرد یک مجموعه را تحلیل کنیم باید ظرف امکانات آن را اعم از نیروی انسانی، امکانات مادی، بدنه کارشناسی و ... نیز مد‌نظر قرار دهیم. 

اما در واقع توان کارشناسی سازمان منسجم نیست. با توجه به سیر تاریخی سازمان وکل توانی که در اختیار سازمان قرار گرفته به عقیده من تا کنون سازمان بسیار خوب پیش رفته است. به نظر من فضای رو به رشدی بوده است و بررسی عملکرد سازمان باید مستقل از سایر مباحث صورت گیرد. 

فرض را بر این می‌گذاریم که سازمان به هر حال به درجه‌ای از رشد دست یافته است، حال چگونه می‌تواند به شرایط مطلوب برسد. این امر به تنهایی و به صورت مجزا قابل بررسی نیست و سایر عوامل اجتماعی را نیز باید مدنظر قرار داد. 

سعیدی: نگاه‌ها باید وسیع‌تر شود. در ابتدای تاسیس سازمان نظام صنفی، این سازمان پیامی برای دولت داشت و آن پیام این بود که هدف اساسی مجموعه ما به عنوان سازمانی مردم‌نهاد، روشن‌گری است که این روشن‌گری ممکن است برای دولت خوشایند
نباشد.

در نهایت، با توجه به تمامی صحبت‌ها چگونه می‌توان از این شرایط حساس به صورت مطلوبی خارج شد؟ 

سعیدی: پیش‌بینی من این است که عده‌ای درخواست خواهند کرد تا مثلا جلوی پهنای باند به‌عنوان یکی از گرفته شود. گروهی دیگر در مقابل، خواستار اعتماد به مردم خواهند شد. در نهایت گروه مخالف تسلیم خواست مردم می‌شوند اما دولت ما به واقع آمادگی پاسخ‌گویی به این حجم از نیاز را ندارد. با این اوصاف موافقت گروهی در حاکمیت با خواست مردم، می‌تواند یک فرصت به حساب بیاید که باید به آن کمک شود. 

شاید بهترین راه در این راستا فرهنگ‌سازی باشد که بتواند زمینه را برای رسیدن به نتایج مطلوب فراهم کند.

منبع: ماهنامه دیده بان فناوری- شماره اول